Koolmonoxide (CO)
Koolmonoxide (ook koolstofmonoxide genoemd) is een kleur- reuk- en smaakloos gas. De verbinding van koolstof en zuurstof ontstaat bij de onvolledige verbranding van koolstofhoudende substanties en is heel giftig bij inademing. Zodra koolmonoxide ingeademd wordt en in de bloedbaan terecht komt, kunnen de rode bloedlichaampjes geen zuurstof meer binden. Vanaf een concentratie van 1,28 procent koolmonoxide in de luchtwegen kan binnen 1 tot 2 minuten de verstikkingsdood intreden.
Omdat koolmonoxide zwaarder is dan lucht, zakt het vooral tot vlak boven de grond. Ook in parkeergarages kunnen hoge concentraties optreden. Hier bevinden zich meestal speciale sensoren die het CO-gehalte in de lucht meten.
Als gevolg van geringe concentraties in de lucht - 70 tot 100 ppm (ppm = parts per million = delen per miljoen) - zijn er symptomen mogelijk die op een verkoudheid lijken. 150 tot 300 ppm veroorzaken misselijkheid, duizeligheid en braken. Vanaf 400 ppm leidt het tot bewusteloosheid, hersenschade en zelfs de dood. Gezonde volwassenen verdragen max. 50 ppm gedurende een langere tijd, maar bij kinderen en zieke mensen kunnen dan al problemen optreden.
Koolwaterstoffen (HC)
Koolwaterstoffen zijn chemische verbindingen die uitsluitend uit koolstof (C) en waterstof (H) bestaan. Zij bevinden zich in grote hoeveelheden in aardolie, aardgas en kolen, waar ze de eigenlijke "energiedrager" vormen. Sommige koolwaterstof-verbindingen veroorzaken kanker.
Onder invloed van zonlicht transformeren koolwaterstof en stikoxide tot ozon. In de onderste lagen van de atmosfeer is ozon een gevaarlijke schadelijke stof die de slijmvliezen irriteert en hoofdpijn en misselijkheid veroorzaakt. Bovendien geldt ozon sinds 1995 als "stof met kankerverwekkend effect". Bovendien kan een verhoogde concentratie van ozon in de lucht ernstige schade aan de vegetatie tot gevolg hebben.
Stikoxiden (NOx)
Stikoxiden (of stikstofoxiden) zijn de gasvormige oxiden van stikstof (N). Ze worden met NOx afgekort, omdat er meerdere mogelijke verbindingen met een verschillend aantal atomen bestaan: N2O, NO, N2O3, NO2, enz.
Als ze met water (ook in de vorm van bijvoorbeeld nevel) in aanraking komen, ontstaan zuren die de slijmvliezen irriteren en ten dele schade aan de longen kunnen veroorzaken. Enige uitzondering: distikstofmonoxide (N2O) dat ook als "lachgas" bekend staat. Dit is echter een broeikasgas en beschadigt de beschermende ozonlaag in de hogere atmosfeer.